Nim Hicaz ve Hicaz perdeleri
Türk musikisinde beş koma do diyez sesine Hicaz, dört koma do diyez sesine Nim Hicaz perdesi ismi veriliyor. Peki Hicaz makamında kullanılan do diyez hangisi?
Hicaz ailesindeki makamlarda kullanılan do diyez
Hicaz, Hicaz Hûmayun, Hicaz Uzzal ve Hicaz Zirgüle makamları Hicaz Ailesi olarak geçiyor ve hepsinin dizisinde de do diyez var. İnsan, bu makamlardaki do diyezin adı, olsa olsa Hicaz olur diye düşünüyor. Fakat durum böyle değil.
Hicaz makamı dizisi
Hicaz makamı 4 koma do diyez, yani Nim Hicaz kullanıyor. Hicaz makamının dizisi, yerinde Hicaz dörtlüsüne, Nevâ’da Rast beşlisi eklenerek oluşuyor. Perde isimleri Dügâh, Dik Kürdi, Nim Hicaz, Nevâ, Hüseyni, Eviç, Gerdaniye ve Muhayyer.
Hicaz makamı, eski literatürde terapi değeri yüksek makamlardan biri olarak geçiyor Tevazu duygusu verdiği ve vücuttan toksin atılmasına olumlu etkisi olduğundan bahsedilmiş.
Hicaz Hûmayun makamı dizisi
Hicaz Hûmayun makamında da nim hicaz perdesi kullanılıyor. Hicaz Hûmayun makamının dizisi, yerinde Hicaz dörtlüsüne, Nevâ’da Buselik beşlisi eklenerek oluşuyor. Perde isimleri Dügâh, Dik Kürdi, Nim Hicaz, Nevâ, Hüseyni, Acem, Gerdaniye ve Muhayyer. Hicaz dizisi ile farkı, bu dizide dört koma fa diyez (Eviç) yerine fa naturel (Acem) sesinin kullanılması.
Hicaz Uzzal Makamı Dizisi
Hicaz Uzzal makamında da nim hicaz perdesi kullanılıyor. Hicaz Uzzal makamının dizisi, yerinde Hicaz beşlisine, Hüseyni’de Uşşak dörtlüsü eklenerek oluşuyor. Perde isimleri Dügâh, Dik Kürdi, Nim Hicaz, Nevâ, Hüseyni, Eviç, Gerdâniye, Muhayyer. Tüm sesleri Hicaz makamı ile aynı olmasına rağmen Uzzal dizisinin Hicaz dizisi ile farkı, bu dizinin ek yerinin ve makamın güçlüsünün Neva (re) perdesi değil, Hüseyni (mi) perdesi olması.
Hicaz Zirgüle Makamı Dizisi
Hicaz Zirgüle makamında da nim hicaz perdesi kullanılıyor. Hicaz Zirgüle makamının dizisi, yerinde Hicaz beşlisine Hüseyni perdesinde Hicaz dörtlüsünün eklenmesinden meydana gelmiştir. Perde isimleri Dügâh, Dik Kürdi, Nim Hicaz, Nevâ, Hüseyni, Dik Acem, Nim Şehnâz, Muhayyer’dir. Hicaz zirgüle dizinin ek yeri ve makamın güçlüsü Hüseyni (mi) perdesidir. Hicaz ailesinin diğer üyelerinden farklı olarak Hicaz zirgüle dizisinde Dik Acem, yani bir koma fa diyez ve Nim Şehnaz, yani dört koma sol diyez kullanılır.
Sonuç
Sonuçta, Hicaz, Humayun, Uzzal ve Zirgüle makamalarında, yani tüm Hicaz ailesinde dört koma do diyez, Nim Hicaz perdesi kullanılıyor.
